حجت‌الاسلام مهدوی‌نژاد: اقبال، استقبال می‌خواهد. ماه رمضان بر شما وارد شد، اما آیا شما هم وارد ماه رمضان شدید؟ اگر او اقبال کرد ولی شما استقبال نکردید محروم می‌شوید! // خداوند از تک تک ما دعوت خاص کرده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ...»[1]؛ دعوتنامه برای شما نوشته شده. سفره‌دار کیست؟ پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) و اهل‌بیت(علیهم‌السلام). نوع این مهمانی چیست؟ مهمانی جسم و روح. // مهمانی جسم به امساک و مهمانی روح به اطعام است. مهمانی خدا، مهمانی روح است. در مهمانی جسمی و دنیایی، انسان از خوردن لذت می‌برد ولی در مهمانی روحانی، انسان از خوراندن لذت می‌برد. در این مهمانی به ما می‌گویند دیگران را اطعام بدهید. // توصیه‌های پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای بهره‌مندی از ماه مبارک رمضان...

 

شناسنامه

عنوان: بفرمایید میهمانی خدا

موضوع: ابد در پیش داریم ۲

تاریخ: ۴۰۳/۱۲/۱۱، شب اول

مکان: مدینةالعلم کاظمیه

 

بنا داریم در محافل شب‌های ماه مبارک رمضان از شهدای مفقودالاثر یاد کنیم، شهدایی که هم روح و هم جسمشان فانی در روح الهی شد. در این ماه که ماه خداوند متعال است، ماه کم شدن از همه تعلقات، از این شهدای عزیز یاد کنیم. شهید عزیز سیدحسین میروکیلی از شهدای مهریز هست. سمت این شهید در دوران مجاهدتش تک تیرانداز بوده و در این سمت به شهادت رسیده است. از روح این شهید عزیز استمداد می‌کنیم که همان‌طور که نفر به نفر دشمنان خدا را در جهاد دوران دفاع مقدس از سر راه این ملت برمی‌داشت، به ما هم کمک کند و با قدرتی که خدای متعال به این شهید داده رذایل اخلاقی ما را یکی‌یکی از وجود ما زایل کند. این شب‌ها به شهدا استمداد کنیم بلکه قدرت ما در ماه مبارک رمضان در مبارزه با نفس و شیطان و در تعالی، بیش از پیش شود.

شب آخر ماه شعبان است و شب اول ماه رمضان و بنده مناسب دیدم که در باب خطبه شعبانیه که وجود مبارک پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد فرمودند، نکاتی را عرض کنم. این خطبه فوق‌العاده مهم است و پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نکات فوق‌العاده‌ای در باب ماه مبارک فرموده‌اند. شاید کمتر هم به آن به صورت مفصل پرداخته شده باشد. همیشه قطعاتی از این خطبه گفته شده و الان خوب است که توجه کنیم و از آن بهره ببریم.

این خطبه در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد شده و به همین دلیل به خطبه «شعبانیه» معروف شده است. ولی در حقیقت ربطی به شعبان ندارد، محتوای خطبه مربوط به ماه مبارک رمضان است و حضرت خواستند مردم را چند روز زودتر برای ماه مبارک رمضان آماده کنند.

 

خطبه شعبانیه // افضل الشهور

خطبه شعبانیه از طریق امام رضا(علیه‌السلام) با سلسله سندی که از طریق پدرانش به امام علی(علیه‌السلام) می‌رسد، از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) که پای منبر پیغمبر نشسته بودند نقل می‌کنند که پیغمبر این چنین مطلب را بیان کرده‌اند. سلسله نقل را ببینید که چقدر جلیله و نورانی است! پیغمبر این طور فرمودند: «أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ؛ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ»[2]؛ ای مردم! به درستی که ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است؛ ماهی که نزد خدا بهترین ماه‌ها، روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است. ببینید پیامبر چقدر جزئی می‌فرمایند! نمی‌خواهند بگویند که یک ماه خیلی خوبی آمده، بلکه نزد خدای متعال افضل‌الشهور است؛ همه روزهای این ماه، همه شب‌های این ماه و همه ساعات این ماه افضل است. نه اینکه شما این ماه را افضل بدانید ولی فلان روز یا فلان شب در طول سال در یکی از ماها پیدا شود که از روز و شب ماه مبارک رمضان بهتر باشد؛ پیدا نمی‌کنید! کمّاً و کیفاً، کُلّاً و جُزءاً، این ماه عظیم است.

 

استقبال از ماه رمضان

«قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ»؛ اقبال کرد به سمت شما؛ حضرت امام فرمودند: اقبال، استقبال می‌خواهد. اگر او اقبال کرد ولی شما استقبال نکردید محروم می‌شوید! ماه رمضان بر شما وارد شد، اما آیا شما هم وارد ماه رمضان شدید؟ اقبال، استقبال می‌خواهد؛ استقبال مهم است. چگونه استقبال کنیم؟ شاید بگویید ما بعضی روزهای ماه شعبان را روزه گرفتیم و روزه پیشواز ماه رمضان را هم گرفتیم. اینها خوب است، انسان حواسش باشد که مقدمه‌سازی کند. بعضی می‌گویند ما برنامه‌ریزی کردیم، خانه‌مان را آماده کردیم، زولبیا بامیه سفارش دادیم، برای سحر برنامه‌ریزی کردیم که چکار کنیم و چه بخوریم. این استقبال از ماه رمضان نیست، استقبال از شکم است! این استقبال از جسمانیت است نه از روحانیت! «قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ»؛ اقبال کرد به سمت شما. استقبال از این ماه یعنی شما زودتر روزه بگیرید؛ یعنی از این ماه، از این روزها، از این شب‌ها و از این ساعات استقبال کنید و یک برنامه‌ریزی برای این روزها و شب‌ها و ساعات داشته باشید. استقبال فیزیکی خیلی بهره‌ای ندارد؛ استقبال معنوی و روحانی مهم و لازم است. استقبال از ترک معصیت‌ها باید وجود داشته باشد.

 

دعوت به ضیافت الله // میزبان خداست

در ادامه خطبه می‌فرماید: «وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ»؛ ماهی که در آن به ضیافت خدا دعوت شده‌اید. کمی توجه عمیق‌تر و دقیق‌تر به این عبارت بفرمایید؛ خدا ضیافتی برپا کرده و شما را به این ضیافت دعوت کرده است. چگونه، کجا و کی دعوت کرده است؟ دعوت‌کننده و میزبان کیست؟ الله. «میزبان خداست» یعنی چه؟ یعنی غنیِ مطلق، قدرتِ مطلق، رازقِ مطلق، علیمِ مطلق، حکیمِ مطلق. الله جلّ جلاله میزبان این مهمانی است. مهمان کیست؟ ما که فقیرِ مطلق، محتاجِ مطلق، ضعیفِ مطلق، مسکینِ مطلق و مستکینّ مطلق هستیم. مهمانی کجاست؟ در ماه رمضان، افضل‌الشهور. در بهترین و بزرگ‌ترین ماه سال که ماه رمضان است مهمانی داده و من و شما را مهمان کرده است. ما که هستیم؟ از همه ذلیل‌تر، فقیرتر و محتاج‌تر. ما از خودمان چیزی نداریم که بخواهیم به آن افتخار کنیم. اگر یک لحظه چشمانت نبیند، دنیا جمع بشوند نمی‌توانند کاری برای تو انجام بدهند! یک لحظه قلبت یا نفست می‌گیرد، اگر به دادت نرسند مُرده‌ای! حیات و ممات دست خداست؛ ثروت عالم دست خداست؛ آرامش دست خداست؛ اضطراب‌ها در بی‌خدایی‌هاست. هیچ کس در این عالم مالک نیست، هیچ کس! بزرگ‌ترین ابرقدرت‌های عالم مالک هیچ چیزی نیستند؛ دنبال هر چیزی هم که می‌روند رئیس و مالک آن نیستند؛ دلیل آن هم این است که قبل از آن در دست او نبوده، بعد از آن هم در دستش نیست؛ مالک فقط خداست.

 

مهمانی جسم و روح

در ماه رمضان از تک تک ما دعوت خاص کرده است؛ سند آن در قرآن است که می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ...»[3]؛ نامه زده و شما دعوت شده‌اید به ماه روزه. سفره‌دار کیست؟ پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) و اهل‌بیت(علیهم‌السلام). نوع این مهمانی چیست؟ مهمانی جسم و روح. مهمانی جسم به امساک و مهمانی روح به اطعام است. یعنی برعکس همه مهمانی‌ها که دعوت می‌شوید و شکم انسان از غذاها، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها پر می‌شود؛ فکر و قلبش هم ازگناه پر می‌شود، این مهمانی برعکس است. به جسم می‌گوید امساک کن و به روحت می‌گوید اطعام کن! در ماه رمضان به روحتان غذا می‌دهید. جالب این است که برعکس غذاهای دنیایی که حتی لذیذترین آن تا یک مقداری که خورید دیگر دلتان را می‌زند، سیر می‌شوید و کنار می‌کشید، غذاهای معنوی اینگونه نیست. اگر سراغ غذاهای معنوی بروید، سیری ندارید!

 

اطعام روح به سبک اویس قرن

اهل‌بیت(علیهم‌السلام) را نمی‌خواهیم برای خودمان مثال بزنیم. اویس قرنی یک شب تا صبح فقط رکوع می‌رفت. اینگونه که نماز را می‌بست وقتی به رکوع نماز می‌رسید، رکوع را از سر شب تا نماز صبح طول می‌داد (لیله‌الرکوع). شب دیگر، لیله‌السجود، شب دیگر لیله‌القنوت، لیله‌القیام، در عالم دیگری می‌رفت و سیر نمی‌شد. افرادی مثل اویس قرنی چیزی را می‌چشیدند که دیگر سیری نداشتند و مرتب رشد می‌کردند و بالا می‌رفتند و درهای جدیدی به روی آنها باز می‌شده است (اطعام روح).

جسم با امساک سالم است؛ سحری خوردید و تا افطار می‌روید. آن هم زیاده‌روی نکنید. پیامبر می‌فرمایند: «صوموا تَصِحّوا»[4]؛ روزه بگیرید تا سالم بمانید. خدا می‌خواهد جسمتان را هم با این روزه پاکسازی کند. پس جسم شما را با امساک و روح شما را با اطعام سالم می‌کند.

 

لذت‌های مهمانی روحانی

مهمانی خدا، مهمانی روح است. در مهمانی جسمی و دنیایی، انسان از خوردن لذت می‌برد ولی در مهمانی روحانی، انسان از خوراندن لذت می‌برد. در این مهمانی به ما می‌گویند دیگران را اطعام بدهید. روایت می‌فرماید: افطار بدهید ولو با یک عدد خرما باشد. خداوند می‌خواهد شما در این مهمانی لذت‌های معنوی را بچشید. در ماه رمضان، دعا هم اینطوری است؛ می‌فرمایند: «اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ‏»[5]؛ خدایا همه گرسنگان را سیر کن. نمی‌گوید خدایا مرا سیر کن! بلکه همه گرسنگان را سیر کن. دغدغه گرسنگان را دارد. خوراندن برای او مسئله می‌شود.

«اللَّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیَانٍ»[6]؛ خدایا همه برهنه‌ها را بپوشان. در مهمانی‌های جسمی، دنیایی و ظاهری، شیک‌پوشی لذت دارد. انسان بهترین لباس را برای مهمانی می‌پوشد ولی در این مهمانی پوشاندن لذت دارد. فقرا و برهنه‌ها را بپوشانید. اصلاً تا الان چنین لذتی را چشیده‌اید؟ حتماً باید آبشار عاطفه‌ها باشد یا دیوار مهربانی بگذارند؟! به دنبال اطعام دادن فقرا و پوشاندن برهنه‌ها هستید؟ حواست به پای برهنه مردم و به بچه‌هایی که لباس ندارند، هست؟ می‌خواهد سطح لذت تو را از لذت‌های پست دنیایی و حیوانی که بقیه حیوانات هم در آن لذت‌ها مشترک هستند، به سمت لذت‌های معنوی و روحی ببرد. بعد برای اینکه این کار، عام، همه‌گیر و فراگیر شود و یک جوری نباشد که فقط پولدارها بتوانند اطعام دهند و لذت آن را ببرند؛ بپوشانند و لذت ببرند، می‌فرماید: ساده افطاری بدهید، «وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ». اگر اینجوری بشود، هم این لذت بین همه تقسیم می‌شود و همه لذت می‌برند و تعالی پیدا می‌کنند، هم اگر اینقدر گسترده و همه‌گیر بشود دیگر فقیری باقی نمی‌ماند. این در دستگاه خداست.

«اللَّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدِینٍ‏»؛ خدایا دین هر مدیونی را ادا فرما. آنهایی که دین دارند را ادا کنیم. اگر می‌توانید این کار را انجام بدهید. خودتان دارید، انجام بدهید؛ اگر ندارید ولی کسی را می‌شناسید که بتواند دِین مؤمنی را ادا کند معرفی کنید.

«اللَّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَرِیضٍ». برای سلامت بیماران کاری انجام دهید. فراز به فراز این دعا را نگاه کنید، کَندن از تعلقات خود و رفتن به سمت دیگران، به‌خاطر خداست. این ماه رمضان است.

«وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ»[7]؛ و خدا ارزش واقعی انسان را در ماه مبارک رمضان، نمایش می‌دهد. ماه مبارک رمضان عجیب است. خدا انسان را اهل کرامت قرار داده است. کرامت و عزت خودش را شامل حال بندگانش کرده است. انسان در ماه مبارک رمضان، به خاطر بندگی خدا، عزیز می‌شود.

 

فقط یک نفس!

در ادامه خطبه می‌فرماید: «أَنْفَاسُکمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ»؛ نفس‌هایتان در این ماه، ثواب تسبیح دارد.

فقط یک نفس، ثواب تسبیح دارد. نفس به نفسِ شما ثواب سبحان‌الله است. در روایتی از رسول خدا(صلوات‌الله‌علیه) آمده که فرمودند: «در ازای یک سبحان‌الله و بحمده، هزار هزار حسنه برای انسان می‌نویسند، هزار هزار سیئه محو می‌کنند، هزار هزار درجه می‌دهند». یک نفس این همه ثواب دارد، حالا حساب کنید که چند تا نفس در شبانه‌روز می‌کشید، بعد در این عددها ضرب کنید. گاهی باور‌نکردنی است و فکر می‌کنیم که اغراق است، گاهی وقت‌ها فکر می‌کنیم که خدا همین‌طوری گفته است تا بگوید که من خیلی حساب می‌کنم. نه این‌طور نیست! این‌که می‌گوید کمترین آن است که می‌گوید. اگر به فضل خودش بخواهد عنایت کند که دیگر اندازه ندارد!

 

کیفیت عمل در ماه رمضان مهم است

در بازار ماه مبارک رمضان، کم می‌خرند. یعنی از شما جنس را به قیمت پایین می‌خرند، عمل کم را زیاد و گران می‌خرند. به تعبیر بازاری‌ها، ارزان می‌فروشند و گران می‌خرند. یعنی این‌قدر بذل و بخشش، به خاطر یک نفس کرده است. یک نفس مگر چقدر بود؟ این‌قدر می‌ارزید؟! حالا هنوز سبحان الله نگفتید و خدا اینطوری برایتان نوشته است. اگر در نفس‌هایتان سبحان الله بگویید خدا چکار می‌کند؟ زرنگ کسی است که از این ساعت‌ها و لحظات استفاده کند.

یک آیه قرآن، ثواب ختم قرآن دارد. زرنگ باشید. ختم قرآن بخوانید. حضرت امام(رحمت‌الله‌علیه) که در ایام عادی، هر سه روزی ختم قرآن را می‌خواندند، در ماه مبارک رمضان، سه بار قرآن را کامل و با تأمل آیات می‌خواندند. سه دور قرآن را ختم می‌کردند. حالا ما نمی‌توانیم این‌طوری قرآن را ختم کنیم. از دست ندهید، قرآن خواندن که بلد هستید؟ قرآن همراه خودتان باشد و در روز، جاهایی که وقت دارید و بین کارهایتان، چند دقیقه قرآن بخوانید. همان‌طوری که همیشه گوشی خودتان را چک می‌کنید، قرآن بخوانید. همین‌طوری آدم می‌بازد و همین‌طوری می‌بَرَد.

 

خواب عبادت و عمل مقبول

«وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ»؛ در خواب شما عبادت است. خواب من و شما چقدر می‌ارزد؟ در ماه رمضان برای آن هم عبادت می‌نویسند. «و عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ»؛ و عملتان در این ماه قبول است. این خیلی مهم است. انسان ممکن است عملی را انجام بدهد، فارغ از اینکه آن عمل، صحیح باشد یا خیر؛ مهم است عمل قبول شود و یک نتیجه‌ای به شما بدهد. عمل خودتان را در هر صورت انجام بدهید، قبول بشود یا نشود. چون اگر قبول بشود که خوش به حالتان. اگر قبول هم نشود، شما عملتان را انجام داده‌اید، دیگر چوب ترک عمل را نمی‌خورید. ولی در ماه رمضان می‌گوید، عمل را انجام دادید، قبول است. می‌دانید آثار قبولی عمل در زندگی انسان چیست؟ می‌دانید که ما خیلی از اعمالمان قبول نمی‌شود، برای همین برکت آن را در زندگی حس نمی‌کنیم. به‌خاطر اینکه موانعی سر راه قبولی اعمال خودمان قرار داده‌ایم، حس آن را نمی‌چشیم.

 

استجابت دعا

«وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ»؛ دعایتان در ماه رمضان مستجاب می‌شود. «فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ»؛ پس با نیت‌های صادق و دل‌های پاک، از خدا درخواست کنید که شما را برای روزه و تلاوت قرآن توفیق دهد. ماه رمضان می‌آید و می‌رود، بعضی‌ها اصلاً قرآن را باز نمی‌کنند. ماه، ماه قرآن است. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: این دو عمل را از خدا بخواهید: روزه و تلاوت قرآن.

 

شقی و بدبخت

«فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ»؛ شقی و بدبخت کسی است که از غفران و مغفرت الهی در این ماه عظیم محروم شود.

«وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ عَطَشَهُ»؛ با گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید. از گرسنگی و تشنگی در این ماه استفاده کنید. مرتب نگویید، گرسنه هستم، سرم درد می‌کند، حالا چه موقع افطار می‌شود، افطاری چی داریم؟ پس روزه گرفتید که چه بشود؟ می‌فرماید: وقتی گرسنه و تشنه شُدید، یاد گرسنگی و تشنگی روز قیامت بیافتید. یعنی سریع از این گرسنگی و تشنگی ظاهری و مادی، به سمت آخرت بروید. یک تعالی روحی پیدا کنید، خودتان را به معارف و معنویات گره بزنید. چرا مرتب تنزل پیدا می‌کنید؟ چرا عصبی می‌شوید؟ یک لحظه فکر کنید گرسنگی و تشنگی روز قیامت را چکار می‌خواهید بکنید؟ آن موقع آرام می‌شوید. گرسنگی از یادتان می‌رود.

حیف است که ماه رمضان را از دست بدهید. امام خمینی(رحمت‌الله‌علیه) یک سخنرانی دارند که خیلی عجیب است. می‌فرمایند: «غرض از ماه رمضان که این چیزها نیست، خود همین گرسنگی و تشنگی که نیست. شما باید امساک معنوی بکنید». یعنی الان عصبی شدید، الان به هم ریخته‌اید، این روزه باید تو را از غُر زدن حفظ کند. زبان و چشمتان باید روزه بگیرد.

 

صدقه بدهید و دستگیری کنید

«وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ»؛ به فقرا و آنهایی که ندارند و مشکل دارند، صدقه بدهید. بگردید و بررسی کنید. بعضی ظاهرشان نشان نمی‌دهد ولی خیلی مشکل و گرفتاری دارند. نمی‌گویم تجسس و تفحص کنید ولی یک بررسی کنید. اینکه می‌فرماید: مسلمان نیست کسی که مسلمان دیگر سر گرسنه زمین بگذارد. منظور این است که احوالی از همسایگان داشته باشید.

بعضی می‌گویند ما کاری به همسایه نداریم و فضولی نمی‌کنیم. بله، فضولی که نباید بکنید، ولی باید در این حد اطلاع داشته باشید که دارد یا ندارد. وضعیت دوستت چگونه است؟ یک تماس بگیرید و احوالش را بپرسید و بگویید اگر زمانی کاری داشتی به من بگو؛ من به اندازه بضاعت خودم می‌توانم به تو کمک کنم. ما این کار را نمی‌کنیم. این کار را از ما می‌خواهند. خیلی از وقت‌ها، این احوالپرسی‌ها هزینه‌ای هم ندارد ولی گره‌های عاطفی عمیقی، بین مؤمنین ایجاد می‌کند و گاهی اوقات خدا می‌خواهد مشکل یک بنده‌ای را به دست شما حل کند تا صد تا از مشکلات تو را حل کند. لازم نیست که ما پول داشته باشیم، خیلی وقت‌ها زبان کار می‌کند. خیلی وقت‌ها نیت، گره آدم‌ها را باز می‌کند. قلب صادق شما، دل دیگر مؤمنین را برای رفع مشکل هماهنگ می‌کند.

شب ماه رمضان است، بعضی داخل آشغال‌ها می‌گردند و غذا پیدا می‌کنند. بعضی می‌خواهند یک غذای خوب به زن و بچه‌هایشان بدهند. می‌شود کمک کرد. همان کسی که کنار خیابان واکس می‌زند، همان پیرزن که چند جوراب و لیف می‌فروشد، رزق او به همین است. با همین نان شب خودش را درمی‌آورد ولی ما خیلی راحت از آن می‌گذریم...

 

زیارت مقبول

زمانی با یکی از پیرغلامان به زیارت کربلا رفته بودیم؛ خیلی چیزها از او یاد گرفتم. یکی از آنها این بود که در مسیری که می‌رفتیم دست‌فروش‌ها زیاد بودند؛ ایشان از اینها خرید می‌کرد، به او می‌گفتم برای چه از اینها خرید می‌کنید؟ شما که لازم ندارید! می‌گفت: بگذار او هم کاسبی کند وگرنه به فکر دزدی میفتد. ببینید بعضی چقدر حواس‌شان هست! حالا دو تا جوراب یا لیف بخرید، جایی نمی‌رود. خداوند متعال برکتش را به شما می‌دهد، این شخص برایتان دعا می‌کند. ما روزی سه بار به حرم می‌رفتیم. صبح، ظهر و شب. راه هم نزدیک بود، نزدیک مقبره ابن‌فهد هندی بود اما این پیرمرد پادرد بود و روزی یک بار بیشتر به حرم نمی‌رفت. می‌گفت: می‌دانید من چه کار می‌کنم؟ نزدیک هتل بنده خدایی چای می‌فروشد. هیچ وقت از او چای خریدید؟ گفتم: نه. گفت: من می‌روم هفت- هشت تا چای می‌خورم بعد پول ده- بیست تا چای به او می‌دهم. گفتم: چرا این کار را می‌کنید؟ گفت: چون این بنده خدا عیال‌وار است؛ خودش زن و بچه دارد، برادرش هم در جنگ ایران و عراق کشته شده و او خرجی زن و بچه برادرش را هم می‌دهد. منم چند چای می‌خورم پول تعداد بیشتری به او می‌دهم، این را هم به حساب زیارتم می‌گذارم! می‌دانم امام حسین(علیه‌السلام) قبول می‌کنند.

ببینید این شخص زرنگ است!

 

آداب رفتار با دیگران

«وَ قِّروا کِبارَکُم وَ ارحَمو صِغارَکُم وَ صِلوا اَرحامَکُم»[8]؛ سالمندان را احترام نمایید، بر خُردسالان رحم کنید و صله ارحام نمایید. جای خود را به سالمندان بدهید، جلو پایشان بلند شوید. یک پیرمردی وارد مجلس شد جوانی تکیه داده بود باید بلند شود جای خود را به او بدهد. ولی گاهی می‌بینیم طرف از جای خود تکان نمی‌خورد! اصلاً حرمت و احترام از بین ما رفته است. جای خوب را خودش می‌گیرد جای بدتر برای مردم هست. یک پیرمرد آمد جای خوب را به او بده. احترام فقط جا دادن نیست. اگر پیرمردی نصیحتی کرد به او احترام بگذار. او را اکرام کن. مسخره‌اش می‌کنی، می‌گویی دوره شما گذشته‌، این حرف‌ها یعنی چه؟! بزرگترها که حرفی می‌زنند آنها را خُرد نکنید. به بچه‌ها ترحم کنید، محبت کنید، مهربان باشید. بچه‌ها نیاز به ترحم و مهربانی دارند. «و صِلوا اَرحامَکم»؛ صله‌رحم کنید.

 

روزه‌دار واقعی // بایدها و نبایدهای ماه رمضان

«و أحفَظوا اَلسِنَتَکُم و غُضُّوا عَمّا لا یَحِلُّ النَّظَرُ اِلَیهِ اَبصارَکُم»؛ و زبان‌های خود را [از آنچه نباید گفت] و چشم‌های خود را از آنچه نباید دید حفظ کنید. چشمان‌تان را کنترل کنید، گناه چشم مرتکب نشوید. من نمی‌گویم در خیابان چشم‌چرانی می‌کنید، نه. ولی با موبایل هم می‌شود چشم‌چرانی کرد. فکر می‌کنید چون در موبایل است اشکال ندارد؟! ماه رمضان چشم باید روزه باشد. فرمود: روزه خواص این‌گونه است: چشم، زبان، گوش و تمام اعضا و جوارح‌شان روزه است. روزه که فقط نخوردن و نیاشامیدن نیست. «و عمّا لایحلّ الإستِماعُ إلیه أسماعَکم»؛ چیزی که شنیدن آن حرام است نشنوید. آقا ما در ماه رمضان فلان ترانه را گوش نمی‌دهیم! احسنت، ولی گاهی شنیدن صدای نامحرم هم حرام است. حرام که فقط آواز نیست، حرف زدن بی‌مورد با نامحرم و سؤال اضافه پرسیدن هم اشکال دارد.

«وَ تَحَنَّنُوا عَلَی أَیتَامِ النَّاسِ کمَا یتَحَنَّنُ عَلَی أَیتَامِکمْ»؛ با یتیمان طوری مهربان باشید که دوست دارید اگر خودتان یتیم داشتید، همین گونه با آنها برخورد شود. «وَ تُوبُوا إِلَی اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکمْ»؛ مدام در این ماه از گناهان‌تان توبه کنید.

 

بهترین ساعات ماه رمضان

«وَ ارْفَعُوا إِلَیهِ أَیدِیکمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَوَاتِکمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ»؛ ودست‌های خود را در اوقات نماز به دعا بلند کنید که آن هنگام بهترین ساعت‌ها است. عبارت «وَ ارْفَعُوا إِلَیهِ أَیدِیکمْ» هنگام دعا دست‌تان را بالا بیاورید. این تقاضای مؤمن است. این تکبر است که انسان دستش را جلوی خداوند متعال دراز نمی‌کند. اگر دست‌تان را جلوی خدا دراز نکنید مجبورید جلوی خلق خدا دراز کنید. وقت‌های نماز بهترین ساعات این ماه است.

«یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ»؛ خدا در این ساعات با رحمت به سوی بندگانش نظر می‌فرماید، «یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ»؛ هرگاه با او مناجات نمایند جواب می‌دهد و هرگاه او را ندا کنند لبیک می‌گوید و هرگاه او را بخوانند اجابت می‌کند.

 

سجده، نشانه قلب خاشع

«أَیهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکمْ فَفُکّوهَا بِاسْتِغْفَارِکمْ، وَ ظُهُورُکمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکمْ»؛ ای مردم! به درستی که جان‌های شما در گروی اعمال شماست؛ پس با استغفار خودتان را آزاد کنید، به خاطر گناه پشت‌تان سنگین شده، پس آن را با طول دادن سجده در این ماه سبک کنید. سجده‌های طولانی بروید، هفتاد مرتبه «العفو» در سجده بگویید. هر چقدر حال دارید سجده بروید. فرمود: سجده کردن برای انسان‌هایی که خاشع نیستند سنگین است. «...وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِینَ»[9]؛ این کار جز برای آدم‌های خاشع نیست. آدم‌هایی که متکبر هستند حال سجده با چهار ذکر را هم ندارند، حال نماز خواندن ندارند، می‌خواهند سریع نماز را تمام کنند. اینها نشانه خاشع نبودن قلب انسان است.

خودتان را به سجده طولانی و نماز آرام‌تر عادت دهید. «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لایعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ وَ أَنْ لایرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یوْمَ یقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِینَ»؛ خدا به عزتش قسم خورده نمازگزاران و سجده‌کنندگانی که در این ماه اهل نماز و سجده‌اند را عذاب نمی‌کند و آنها را به آتش جهنّم در روز قیامت نترساند.

 

افطاری دادن در کلام پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)

«أَیهَا النَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِی هَذَا الشَّهْرِ کانَ لَهُ بِذَلِک عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضَی مِنْ ذُنُوبِهِ»؛ ای مردم! هر کس از شما مؤمن روزه‌داری را در این ماه افطار دهد، برای او نزد خدا ثواب یک بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته خواهد بود.

در مورد افطاری دادن شما باید درنظر بگیرید که چقدر می‌توانید افطاری دهید. ممکن است بگویید من در ماه رمضان یک شب می‌توانم پنج نفر را افطار بدهم. همین وسع شماست، همین کار را انجام دهید. ممکن است بگویید من یک نفر را می‌توانم افطاری دهم همان یک نفر را بدهید. بچه‌ها در خانه می‌توانند به پدر و مادرشان افطاری دهند! بروند به پدر و مادرشان در افطاری کمک کنند، بعد آب جوش و چای را به نیت افطاری تعارف کنند. یک وقت می‌توانند یک جعبه خرما بخرند در خانه به پدر و مادر بدهند یا به مسجد ببرند و بگویند این افطاری را خودم گرفتم و افطاری دهند. خدای متعال هم ثوابش را به آنها می‌دهد. انسان باید زرنگ باشد، نباید کم ببیند.

«فَقِیلَ لَهُ یا رَسُولَ اللَّهِ لَیسَ کلُّنَا یقْدِرُ عَلَی ذَلِک فَقَالَ(ص) اِتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ»؛ برخی از اصحاب گفتند یا رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) همه ما قادر به انجام آن نیستیم. حضرت فرمودند: با افطار دادن روزه‌داران از آتش جهنم بپرهیزید اگرچه به نصف دانه خرما یا به یک جرعه آب باشد.

دیگر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) چه بگویند؟! یک لیوان آب دست بگیر و به شخص روزه‌دار بدهید بگویید خواهش می‌کنم روزه‌تان را با این آب افطار کنید.

 

اهمیت اخلاق نیکو در ماه رمضان

در ادامه فرمودند: «أَیهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کانَ لَهُ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ یوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ»؛ ای مردم هر کس اخلاق خود را در این ماه نیکو کند از صراط آسان بگذرد. اخلاق خوب که همیشه خوب است؛ حوصله‌ات را زیاد کن، در این ماه زبانت را کنترل کن. فرمود: هر کس اخلاق خود را در این ماه نیکو کند از صراط آسان بگذرد. اگر حرمت ماه خدا را نگه داشتید، در ماه رمضان خودتان را جمع کردید، اخلاقتان را خوب کردید، مزدش این است که خداوند متعال شما را آسان از صراط عبور می‌دهد. آن روز که قدم‌ها بلرزد «یوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ»، آن روز خدا تورا عبور می‌دهد.

«وَ مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَکتْ یمِینُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیهِ حِسَابَهُ»؛ هر کس در این ماه کارهای غلامان و مستخدمان خود را سبک گرداند خداوند متعال در قیامت حساب او را آسان کند. حالا مستخدم ندارید در اداره یا یک جایی کارمندانی دارید که می‌توانید کارشان را سبک‌تر کنید، نه اینکه از حق مردم بزنید، کار اضافه‌ای بوده خودتان گردن بگیرید و کار را سبک کنید، یا اگر می‌شود تخفیف داد و حق‌الناسی به گردنتان نمی‌آید، تخفیف بدهید. فرمود: خداوند متعال حسابتان را در قیامت آسان می‌کند.

«وَ مَنْ کفَّ فِیهِ شَرَّهُ کفف [کفَ] اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یوْمَ یلْقَاهُ»؛ هر کس در این ماه از آزار رساندن به مردم خودداری کند حق تعالی روز قیامت خشم خود را از او باز دارد. در ماه رمضان در خیابان تصادف می‌شود، گرسنه است، عقلش هم درست کار نمی­کند، از دهنش هر چه در می‌آید می‌گوید. این برای مؤمن نیست. روایت فرمود: روزه سپر است باید تو را حفظ کند.

ماه رمضان رفتار همه خوب می‌شود، همه یک‌دفعه مهربان می‌شوند و سعه‌صدر به خرج می‌دهند. بهشتی می‌شود و آن‌وقت خدای متعال گشایشی ایجاد می‌کند.

 

ثواب عبادات در ماه رمضان

«وَ مَنْ أَکرَمَ فِیهِ یتِیماً أَکرَمَهُ اللَّهُ یوْمَ یلْقَاهُ»؛ هر کس در این ماه یتیمی را گرامی دارد خداوند متعال او را در قیامت عزیز گرداند.

«وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یوْمَ یلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یوْمَ یلْقَاهُ»؛ هر کس در این ماه صله رحم کند و با خویشان بپیوندد خداوند متعال او را در قیامت به رحمت خود واصل گرداند و هر کس در این ماه رابطه‌اش را با خویشان خود قطع کند خداوند متعال در قیامت رحمت خود را از او دریغ نماید.

«وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلَاةٍ کتَبَ اللَّهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ مَنْ أَدَّی فِیهِ فَرْضاً کانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّی سَبْعِینَ فَرِیضَةً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ»؛ هر کس در این ماه نماز مستحبی به پا دارد خداوند متعال او را از آتش جهنم برهاند و کسی که نماز واجبی به جا آورد خداوند متعال ثواب هفتاد نماز واجب در ماه‌های دیگر به او عطا کند.

«وَ مَنْ أَکثَرَ فِیهِ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَی ثَقَّلَ اللَّهُ مِیزَانَهُ یوْمَ تَخِفُّ الْمَوَازِینُ، وَ مَنْ تَلَا فِیهِ آیةً مِنَ الْقُرْآنِ کانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیرِهِ مِنَ الشُّهُورِ»؛ هر کس در این ماه بسیار بر من صلوات فرستد، خداوند کفه سبک اعمال او را سنگین گرداند و هر کس که در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند ثواب کسی را دارد که در ماه‌های دیگر قرآن را ختم کرده باشد.

 

وضعیت شیاطین در ماه رمضان

«أَیهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِی هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکمْ أَنْ لایغَلِّقَهَا عَلَیکمْ وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکمْ أَنْ لایفَتِّحَهَا عَلَیکمْ، وَ الشَّیاطِینَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکمْ أَنْ لایسَلِّطَهَا عَلَیکمْ»؛ ای مردم درهای بهشت در این ماه گشوده و درهای جهنم بسته است. از پروردگار خود بخواهید که درهای جهنم را برای شما بسته و درهای بهشت را باز نگه دارد. شیاطین در این ماه در غل و زنجیرند، از خداوند متعال بخواهید آنها را بر شما مسلط نکند.

«در ماه رمضان در غل و زنجیراند» یعنی چه؟ آیا اگر در این ماه در غل و زنجیرند همیشه در این ماه این‌گونه‌اند یا ممکن است آزاد شوند؟ پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: ممکن است آزاد شوند. معنایش چیست؟ اولاً آنقدر خداوند متعال بذل و بخشش کرده که ثواب‌ها را گفتیم. این ثواب‌های زیاد در ماه رمضان مثل موانع عظیمی هستند بر سر راه شیاطین که می‌خواهند به شما دسترسی پیدا کنند. این‌قدر خداوند متعال دیوار رحمت بین بندگانش و شیاطین کشیده که شیاطین دیگر دسترسی ندارند. چون شیطان فقط می‌تواند وسوسه کند، کار دیگر که نمی‌تواند انجام دهد. در ماه رمضان به واسطه کثرت اعمال خیری که انجام می‌دهید؛ ثواب همان نفس کشیدن، روزه و قرآن خواندن، خواب و ... فاصله شیطان این‌قدر با شما زیاد می‌شود انگار نمی‌تواند به سمت شما بیاید. ارتباطش ضعیف می‌شود.

 

رحمت و مغفرت، ویژگی ماه رمضان

همچنین فرمود: ماه مغفرت است. یعنی هم ماه رحمت است که رحمت مانع شیطان می‌شود و هم مغفرت (مغفرت یعنی بخشش گناهان). علامه تهرانی می­فرمودند: «اقصر الطریق الی الله، ماه مبارک رمضان»؛ کوتاه‌ترین راه تا خداوند متعال، ماه رمضان است. چراکه گناهان را می‌بخشند، باب گناهان بسته و خیلی کم می‌شود. مغفرت بالا می‌رود، راه انسان به خداوند متعال نزدیک می‌شود، از شیطان دور می‌شود. ارتباط انسان با خدای متعال وصل می‌شود. گاهی ما از بس گناه داریم هر چه «یا الله» می‌گوییم به در بسته می‌خورد. در ماه رمضان خداوند متعال می­بخشد، راه را باز می­کند. احساس نمی‌کنید ماه مبارک رمضان به خدا نزدیک‌ترید؟ این ویژگی ماه رمضان است. همین‌ها غل و زنجیر به دست و پای شیطان می‌شود و غل و زنجیر گناهانی که در ماه‌های دیگر به دست و پای خودتان بسته بودید، شیطان بسته بود، خداوند متعال در ماه رمضان باز می­کند و این غل و زنجیر برای شیطان می‌شود. همچنین خود ماه مبارک رمضان یک اتمسفری دارد و یک قلعه محکمی است که شیاطین پشت آن هستند.

 

بدون شیطان هم گناه کردن ممکن است!

البته دو عامل دیگر غیر از شیاطین وجود دارد؛ یکی رسوبات گناهانی است که در طول سال به دست و پای انسان چسبیده (عادت‌های بد)! گاهی شیطان با ما کاری ندارد، آموزش داده و ما را روی ریل انداخته و داریم می‌رویم، اصلاً به ما کاری ندارد! رسوب کرده، عادت شده و اینها در ماه رمضان دارد کار می‌کند. فاصله شیطان زیاد شده و دسترسی به ما ندارد ولی خودکار داریم کار می‌کنیم. آدم عصبانی در ماه رمضان هم عصبانی است، آدم دروغگو در ماه رمضان هم دروغگوست. عادت کردیم، اینها را باید دفع کنیم.

دومین عامل غیر از شیطان، نفس امّاره است که ضربه‌اش از شیطان سخت‌تر است؛ به ‌قول پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) «أَعْدَی عَدُوِّکَ»؛ دشمن‌ترین دشمن توست. پس باید از فضای ماه رمضان و رحمت و مغفرت خداوند متعال در این ماه استفاده و استغفار کنیم. حتماً دیده‌اید چگونه با پیکور زمین را می‌کنند، استغفار هم باید مانند پیکور بدی‌های وجود ما را جدا کند. باید این‌گونه به درگاه خداوند ضجه بزنیم و از خدا بخواهیم عادات بد ما را از ما بگیرد، خدا را روز و شب به فاطمه زهرا و امیرالمؤمنین و فرزندانشان(‌علیهم­السلام) قسم دهیم که خدایا! اگر من با این حال از ماه رمضان بیرون بروم دیگر امیدی به اصلاح خود ندارم. باید این‌گونه ناراحتِ عادات بداخلاقی خود و نفس اماره باشیم که ما را بیچاره کرده‌ است.

 

بهترین عمل در ماه رمضان چیست؟

«قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(ع) فَقُمْتُ فَقُلْتُ یا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ»؛ امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند: پس من برخاستم و عرض کردم: یا رسول‌الله! حالا که این ماه مهمانی را توضیح دادید و بدبخت و شقی کسی‌ است که بخشیده نشود و از این ماه برود. بگویید بهترین عمل در این بهترین ماه چیست تا من همان را انجام دهم؟ «فَقَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ»؛ حضرت فرمودند: پرهیز از محرمات. «وَرَع» با تقوا کمی تفاوت دارد؛ «تقوا» یعنی انجام واجبات و ترک محرمات. ولی «ورع» به معنای پرهیز از شبهات حرام‌ است. در این ماه افضل اعمال این است که هر کاری را هم که شک داریم حرام هست یا نه، ترک کنیم. چون قرار هست ارتباط ما کاملاً با شیطان و نفس اماره قطع شود و به خداوند متعال اتصال پیدا کنیم و باری از معنویات برداریم که تا شب قدر سال بعد با نشاط حرکت کنیم.

 

شروع ماه رمضان با امیرالمؤمنین(علیه­السلام) // دلیل گریه پیامبر(صلی­ الله­ علیه­ و­آله)

بعد از این حرف، پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) گریه کردند. امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: «فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا یُبْکِیکَ»؛ چرا گریه می‌کنید؟ پیامبر فرمودند: «یَا عَلِیُّ أَبْکِی لِمَا یَسْتَحِلُّ مِنْکَ فِی هَذَا الشَّهْرِ؛ کَأَنِّی بِکَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّکَ وَ قَدِ انْبَعَثَ أَشْقَی الْأَوَّلِینَ شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَةِ ثَمُودَ فَضَرَبَکَ ضَرْبَةً عَلَی قَرْنِکَ فَخَضَبَ مِنْهَا لِحْیَتَکَ»؛ می‌بینم حرمت تو را در این ماه می‌شکنند، می‌بینم تو در حالی که به نماز ایستاده‌ای، شقی‌ترینِ اوّلین و آخرین که همانند کشنده ناقه ثمود است برخاسته و بر فرقت ضربتی زده است که با آن محاسن تو خضاب به خون شده است.

ماه رمضان را با «یاعلی» شروع کنید. پیغمبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هم با ذکر «یا علی» شروع کرده‌اند. «فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ ذَلِکَ فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِینِی؟»؛ امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) عرض کرد: آیا زمانی که من ضربه می‌خورم، دینم سالم است؟ «َقَالَ علیه‌السلام فِی سَلَامَةٍ مِنْ دِینِکَ»؛ بله علی جان، دینت در سلامت است. «ثُمَّ قَالَ یَا عَلِیُّ مَنْ قَتَلَکَ فَقَدْ قَتَلَنِی وَ مَنْ أَبْغَضَکَ فَقَدْ أَبْغَضَنِی وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّنِی لِأَنَّکَ مِنِّی کَنَفْسِی رُوحُکَ مِنْ رُوحِی وَ طِینَتُکَ مِنْ طِینَتِی»؛ هر کس تو را بکشد مرا کشته، هرکس بغض تو را داشته باشد، بغض مرا دارد، هرکس تو را دشنام دهد مرا دشنام داده. تو از منی، جان منی، روح تو از روح من است. «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَنِی وَ إِیَّاکَ وَ اصْطَفَانِی وَ إِیَّاکَ وَ اخْتَارَنِی لِلنُّبُوَّةِ وَ اخْتَارَکَ لِلْإِمَامَة وَ مَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَکَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِی»‌؛ خداوند متعال من را که خلق کرد و به پیغمبری برگزید و تو را به امامت برگزید. هرکس امامت تو را انکار کند، نبوت مرا انکار کرده است. «یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَصِیِّی وَ أَبُو وُلْدِی وَ زَوْجُ ابْنَتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَی أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی أَمْرُکَ أَمْرِی وَ نَهْیُکَ نَهْیِی أُقْسِمُ بِالَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّةِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ الْبَرِیَّةِ إِنَّکَ لَحُجَّةُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَی سِرِّهِ وَ خَلِیفَتُهُ فی عِبَادِهِ»؛ حضرت خطبه جمعه‌شان را با گریه بر امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) تمام کردند.

 

استهلال در کربلا

روضه ما روضه‌ای است که پیامبر و امیرالمؤمنین(علیهم‌السلام) برای آن گریه کردند؛ روضه امام حسین(علیه‌السلام). هر اتفاقی افتاد خودشان ما را در خانه امام حسین(علیه‌السلام) فرستادند. یا رسول‌الله! ما که از قیامت چیزی نمی فهمیم، ولی می‌توانیم کمی گرسنگی و تشنگی بچه­های شما را بفهمیم، همان را به حساب قیامت ما حساب کنید.

امشب همه دنبال استهلال یعنی دیدن ماه هستند؛ مراجع بزرگوار، رهبر عزیزمان و نمایندگان ایشان دارند بررسی و جستجو می‌کنند تا ماه را استهلال کنند. این امر برای ماه رمضان واجب است. استهلال یعنی از قرص کامل ماه، هلالی را ببینیم. شرایطی هم برای حضرت زینب(علیهاالسلام) پیش آمد؛ در کربلا یک استهلالی کرد! در شهادت برای استهلال وجوهی آوردند که مشهور این است که اگر یک زن شهادت دهد قابل قبول است. چه شهادتی داد آن هم حضرت زینب(علیهاالسلام)! چه موقع حضرت استهلال کرد؟ آن موقع که سر بالای نیزه رفت. چرا بی‌بی(علیهاالسلام) فرمودند هلال؟ چون عبارت مقتل این است که «یا هلالاً لما استتم کمالا، غاله خسفه فأبدا غروبا، ما توهمت شفیق فؤادی کان هذا مقدرا مکتوبا»[10]. ای هلال یک شبه زینب! خسوف کردی، غروب کردی، چه زود! زینب(علیهاالسلام) باورش نمی­شد که اینطور مقدر شده باشد که سر تو بالای نیزه باشد و سر من سالم باشد...